10 Điểm Nhấn Nổi Bật Của Thị Trường TPDN Việt Nam 2024

Ngày 16 Tháng Giêng 2025

Tổng quan và đánh giá chung 

Năm 2024 đánh dấu một cột mốc quan trọng với sự phát triển mạnh mẽ của thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) tại Việt Nam. Tổng giá trị phát hành trái phiếu trên thị trường sơ cấp trong năm 2024 đạt hơn 443 nghìn tỷ đồng, tăng trưởng ấn tượng khoảng 26,8% so với năm trước.  Mặc dù chưa về quy mô phát hành thời kỳ đỉnh cao như giai đoạn bùng nổ 2021 nhưng quy mô phát hành năm 2024 khẳng định vai trò quan trọng của trái phiếu như một kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng cho sự phát triển của doanh nghiệp. Đây cũng là dấu hiệu tích cực, phản ánh niềm tin của nhà đầu tư vào triển vọng nền kinh tế và khả năng huy động vốn của các doanh nghiệp trong bối cảnh phục hồi kinh tế đang diễn ra mạnh mẽ và triển vọng tươi sáng trong kỷ nguyên mới.

1. Giá trị phát hành trái phiếu năm 2024 - Mức tăng trưởng ấn tượng

Năm 2024 đánh dấu một cột mốc quan trọng với sự phát triển mạnh mẽ của thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) tại Việt Nam. Tổng giá trị phát hành trái phiếu trên thị trường sơ cấp đạt 443,7 nghìn tỷ đồng, tăng trưởng ấn tượng khoảng 26,8% so với năm 2023. Mặc dù chưa về quy mô phát hành thời kỳ đỉnh cao như giai đoạn bùng nổ 2021 nhưng quy mô phát hành năm 2024 khẳng định vai trò quan trọng của trái phiếu như một kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng cho sự phát triển của doanh nghiệp. Đây cũng là dấu hiệu tích cực, phản ánh niềm tin của nhà đầu tư vào triển vọng nền kinh tế và khả năng huy động vốn của các doanh nghiệp trong bối cảnh phục hồi kinh tế đang diễn ra mạnh mẽ và triển vọng tươi sáng trong kỷ nguyên mới.  

2. Giá trị trái phiếu theo ngành - Ngân hàng thống trị, Bất động sản chờ bứt phá
Ngân hàng dẫn đầu với  với 67,2% giá trị phát hành trong tổng số trái phiếu phát hành năm 2024 là 443,7 nghìn tỷ, thể hiện vai trò chủ lực trong việc hỗ trợ nền kinh tế. Cơ cấu bank-bond gia tăng và chiếm tỷ trọng lớn một mặt thể hiện sự liên thông giữa kênh vốn tín dụng ngân hàng và thị trường vốn khi mà ngân hàng thương mại vừa là tổ chức phát hành cung cấp nguồn cung trái phiếu chính và mặt khác vừa là bên mua chính, nhất là trái phiếu riêng lẻ.   

Riêng với Ngành bất động sản, hiện vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức, ghi nhận mức phát hành 74,5 ngàn tỷ đồng, giảm 18,7% so với năm 2023 và chỉ chiếm 16,8% tổng cơ cấu phát hành. Ngoài ra, trái phiếu bất động sản 2024 có kỳ hạn ngắn hơn và lãi suất cao hơn. Điều này thể hiện sự thận trọng của nhà đầu tư về sản phẩm trái phiếu bất động sản vẫn có rủi ro gia tăng.   

3. Quy mô lưu hành TPDN: 11,2% GDP cuối năm 2024 và gần như không thể đạt mục tiêu 20% GDP vào cuối 2025 nhưng “chất lượng quan trọng hơn quy mô”  

Tổng giá trị TPDN lưu hành năm 2024 đạt 1,26 triệu tỷ đồng, tương đương 11,2% GDP của năm 2024. Quy mô này vẫn khiêm tốn so với các quốc gia trong khu vực và gần như không thể đạt mục tiêu 20% GDP vào cuối năm 2025 của Chính phủ. Điều đáng chú ý là sự gia tăng trong tỷ trọng trái phiếu phi ngân hàng chiếm 67% cơ cấu phát hành năm 2024 nên chức năng huy động vốn nhằm phục vụ nhu cầu vốn trực tiếp cho hoạt động sản xuất kinh doanh từ kênh vốn này vẫn còn nhiều thách thức. 

Với những thay đổi gần đây bao gồm Luật Chứng khoản sửa đổi (2024) và các biện pháp chính sách đang được triển khai, FiinRatings kỳ vọng rằng năm 2025 sẽ chứng kiến sự dịch chuyển tích cực trong cơ cấu phát hành, cải thiện cơ cấu phát hành của các doanh nghiệp ngoài ngân hàng và kênh phát hành chào bán rộng rãi ra công chúng được khai thông, từ đó tạo tiền đề cho một thị trường trái phiếu minh bạch và hiệu quả hơn và góp phần huy động vốn cho doanh nghiệp, qua đó hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao 8% hoặc thậm trí hai con số như mong muốn của Chính phủ. 

4. Thanh khoản thị trường TPDN: tăng rất mạnh và góp phần cải thiện chất lượng hàng hóa cũng như hạ tầng mềm của thị trường   

Năm 2024 khép lại với những bước tiến ấn tượng của thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN), với những cải thiện rõ rệt về thanh khoản trên thị trường thứ cấp. Giá trị giao dịch bình quân/ngày trên HNX đạt 4,4 nghìn tỷ đồng, tăng 77,68% so với năm trước, minh chứng cho sự sôi động ngày càng lớn của thị trường này. Thanh khoản gia tăng không chỉ giúp tăng chất lượng hàng hóa nhờ đặc tính thanh khoản giúp nhà đầu tư linh hoạt hơn trong chiến lược quản trị vốn và thanh khoản mà còn thúc đẩy sự phát triển của thị trường sơ cấp cũng như củng cố mạnh mẽ niềm tin của nhà đầu tư vào tính minh bạch và hiệu quả của thị trường.  

Thanh khoản gia tăng cũng góp phần hình thành hạ tầng mềm cho thị trường bao gồm đường cong lãi suất trái phiếu doanh nghiệp đã hình thành để thị trường có thể tham chiếu cho hoạt động đầu tư, quản trị rủi ro, và hỗ trợ công tác định giá tài sản. Điều này tạo nền tảng quan trọng trong bối cảnh Quốc hội vừa thông qua Luật Kế toán sửa đổi (2024) cho phép áp dụng IFRS và theo đó việc định giá các tài sản tài chính theo giá thị trường sẽ giúp cải thiện công tác định giá tài trái phiếu và góp phần minh bạch cho thị trường tài chính, giúp hạn chế rủi ro như “bond-run” như đã diễn ra vào năm 2022. 

5. Trái phiếu bất động sản: giá trị phát hành giảm,  lãi suất cao và kì hạn ngắn hơn phản ánh sự thận trọng của thị trường

Trong năm 2024, 27 doanh nghiệp bất động sản đã huy động vốn thành công qua trái phiếu, với mức phát hành 74,5 ngàn tỷ đồng, giảm 18,7% so với năm 2023 và chỉ chiếm 16,8% tổng cơ cấu phát hành. Điểm đáng lưu ý là kỳ hạn phát hành rút ngắn còn 2.65 năm (so với 3.72 năm năm 2023) và lãi suất 11,07%. Ngành bất động sản, hiện vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức và FiinRatings kỳ vọng với sự quyết liệt của Chính phủ, các bộ ngành trong và chính quyền địa phương trong việc đẩy mạnh tháo gỡ vướng mắc pháp lý cho các dự án bất động sản trên diện rộng, cũng như các yếu tố về môi trường tín dụng, ngành bất động sản dân cư có triển vọng hồi phục tích cực từ nửa cuối năm 2025.  

6. Lần đầu tiên 3 lô trái phiếu được xếp hạng tín nhiệm: Góp phần nâng cao chất lượng hàng hóa trên TTCK Việt Nam

FiinRatings tự hào tiên phong tại thị trường vốn Việt Nam với việc lần đầu tiên thực hiện xếp hạng tín nhiệm cho 3 lô trái phiếu, tổng giá trị đạt 3,3 nghìn tỷ đồng. Trong đó, hai lô trái phiếu đạt mức xếp hạng cao nhất "AAA" thuộc về Biwase Long An và Công ty Cấp nước Hòa Bình - Xuân Mai, được bảo lãnh bởi các tổ chức tài chính quốc tế uy tín . Các lô trái phiếu này đều có lãi suất thấp ở mức hợp lý và phù hợp với mức xếp hạng tín nhiệm, có kỳ hạn rất dài (10-20 năm) và có được nhiều tổ chức định chế tài chính – bảo hiểm trong và ngoài nước tham gia mua và sở hữu. Đây không chỉ là một bước tiến lớn trong việc nâng cao chất lượng hàng hóa trên thị trường mà còn mở ra một giai đoạn mới cho việc hình thành văn hóa xếp hạng tín nhiệm tại Việt Nam. Trước đó, Việt Nam chưa ghi nhận lô trái phiếu doanh nghiệp nào được thực hiện xếp hạng theo thang điểm nội địa trong khi tỷ lệ bình quân các trái phiếu được xếp hạng tín nhiệm trong các nước tương đồng tại ASEAN là trên 50%. Việc các sản phẩm công cụ nợ cụ thể được xếp hạng tín nhiệm sẽ là tiền đề tạo nên chuẩn mực minh bạch, tăng cường niềm tin nhà đầu tư nhất là với chủ trương khai thông và phát triển kênh trái phiếu chào bán rộng rãi ra công chúng, và qua đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường trái phiếu Việt Nam. 

7. Xếp hạng tín nhiệm: Minh bạch thị trường vốn, tiếp bước hình thành văn hóa xếp hạng tín nhiệm

Bên cạnh 03 lô trái phiếu doanh nghiệp được xếp hạng tín nhiệm lần đầu tiên tại Việt Nam trong năm 2024, giá trị trái phiếu doanh nghiệp được phát hành bởi các doanh nghiệp mà được FiinRatings xếp hạng tín nhiệm, đạt 111 nghìn tỷ VNĐ, chiếm 25% trong tổng số 443,7 nghìn tỷ VNĐ giá trị trái phiếu phát hành trên toàn thị trường. Đây không chỉ là cột mốc đáng chú ý trong hành trình nâng cao chất lượng hàng hóa trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN), mà còn là minh chứng rõ nét cho nỗ lực xây dựng một thị trường vốn minh bạch, đáng tin cậy và bền vững. Cùng với các tổ chức xếp hạng tín nhiệm khác được Bộ Tài chính cấp phép, kết quả xếp hạng tín nhiệm của FiinRatings từng bước được khẳng định vai trò như một công cụ thiết yếu, giúp nhà đầu tư tiếp cận thông tin minh bạch hơn, từ đó rủi ro được minh bạch và tăng cường niềm tin của nhà đầu tư vào thị trường.  

8. Trái phiếu xanh: Lần đầu tiên có trái phiếu xanh do doanh nghiệp phi tài chính phát hành và góp phần đắc lực cho tăng trưởng xanh của doanh nghiệp 

Trước đây, trái phiếu xanh tại Việt Nam chủ yếu do các tổ chức tín dụng phát hành. Tuy nhiên, năm 2024 đã chứng kiến một bước chuyển mình mạnh mẽ với tổng giá trị phát hành trái phiếu xanh đạt 6,87 nghìn tỷ đồng, tăng 275% so với năm 2023. Đây là dấu ấn quan trọng, khẳng định vai trò ngày càng lớn của trái phiếu xanh trong việc thúc đẩy nền kinh tế bền vững. Bên cạnh những tên tuổi lớn như BIDV và Vietcombank, thị trường năm 2024 đã chào đón các lô trái phiếu xanh đầu tiên từ các tổ chức phi tài chính tại Việt Nam bao gồm: 

  • 700 tỷ đồng từ Công ty Cổ phần Nước Biwase – Long An, 

  • 875 tỷ đồng từ Công ty Nước Sạch Hòa Bình – Xuân Mai thuộc tập đoàn AquaOne, 

  • 1.000 tỷ đồng từ Công ty IDI (thuộc Tập đoàn Sao Mai – An Giang). 

Các trái phiếu này đều được FiinRatings xếp hạng và đánh giá phù hợp với Nguyên tắc Trái phiếu Xanh của Hiệp hội Thị trường Vốn Quốc tế (ICMA). 

Những điểm nổi bật của trái phiếu xanh 

  • Phù hợp tiêu chuẩn quốc tế: Các trái phiếu xanh tuân thủ chặt chẽ Nguyên tắc Trái phiếu Xanh của ICMA, được kiểm định độc lập bởi FiinRatings, S&P, Moody’s trước và sau phát hành, đảm bảo tính minh bạch và ngăn ngừa “rửa xanh”. 

  • Minh bạch và uy tín: Với sự bảo lãnh từ các tổ chức uy tín như GuarantCo và xếp hạng tín nhiệm nội địa của FiinRatings, các lô trái phiếu xanh đã nhận được sự quan tâm đặc biệt từ các nhà đầu tư trong và ngoài nước. 

  • Kỳ hạn dài vượt trội: Kỳ hạn trái phiếu xanh từ 10-20 năm, vượt xa mức trung bình 3 năm của thị trường, trong đó lô trái phiếu 20 năm của Công ty Nước Sạch Hòa Bình – Xuân Mai là kỳ hạn dài nhất, đáp ứng tốt nhu cầu vốn dài hạn cho các dự án hạ tầng. 

  • Lãi suất cạnh tranh: Với mức lãi suất từ 5,5%-6%, thấp hơn so với trung bình thị trường nhờ cấu trúc tối ưu và xếp hạng tín nhiệm, các trái phiếu này giúp giảm thiểu rủi ro biến động lãi suất. 

  • Đóng góp vào tăng trưởng bền vững: Trái phiếu xanh đáp ứng nhu cầu vốn dài hạn, thúc đẩy phát triển bền vững, nâng cao tính minh bạch và hiệu quả của thị trường vốn, phù hợp với định hướng Chính phủ và thông lệ quốc tế. 

  • Mặc dù thị trường vẫn đang chờ đợi Khung Phân loại Trái phiếu Xanh và Tín dụng Xanh (Taxonomy) cũng như các chính sách triển khai liên quan, việc các doanh nghiệp tự nguyện tham gia phát hành trái phiếu xanh và thu hút vốn thành công đã khẳng định đây là xu hướng không thể đảo ngược. Sự phát triển này không chỉ góp phần nâng cao chất lượng hàng hóa trên thị trường chứng khoán mà còn thu hút dòng vốn quốc tế, thúc đẩy đầu tư bền vững, và tạo đà cho phát triển kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam. 

9.  Áp lực đáo hạn năm 2025: Vẫn là một rủi ro lớn hiện hữu và đến từ trái phiếu bất động sản 
Trong tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) lưu hành đạt khoảng 1,26 triệu tỷ VNĐ vào 31/12/2024, thì tổng giá trị TPDN sẽ đáo hạn trong năm 2025 ước tính ở mức 210 ngàn tỷ đồng và con số nếu tính cả chi phí lãi dự kiến phát sinh là 316 ngàn tỷ đồng. 

Trong khi trái phiếu ngân hàng có độ rủi ro thấp thì chúng tôi cho rằng áp lực đáo hạn trái phiếu bất động sản vẫn là một rủi ro hiện hữu bởi chiếm 50,9%, tương đương 107 nghìn tỷ trong tổng giá trị gốc sẽ đáo hạn. Bên cạnh việc kỳ vọng sự hồi phục của thị trường nhờ những cải thiện về pháp lý dự án thì các hoạt động tái tái trợ, tái cơ cấu nợ trái phiếu vẫn sẽ tiếp tục diễn ra.  

Chúng tôi mong muốn nhà đầu tư đánh giá kỹ mục đích sử dụng vốn từ trái phiếu cũng như phương án huy động vốn của doanh nghiệp để có thể có những đánh giá rủi ro kỹ lưỡng và phù hợp. Đối với các doanh nghiệp và lô trái phiếu mà FiinRatings thực hiện xếp hạng tín nhiệm thì chúng tôi coi đây là trọng tâm đánh giá và làm cơ sở cho việc xác định điểm xếp hạng tín nhiệm cùng với những phân tích rủi ro liên quan nhằm hỗ trợ minh bạch thông tin ra thị trường. 

 10. Cơ cấu trái phiếu chào bán công chúng theo ngành: Vẫn phụ thuộc vào trái phiếu ngân hàng và chờ đợi được khai thông

Quy mô phát hành mới vẫn ở mức rất thấp năm 2024 - khoảng 35 ngàn tỷ và trong đó bank-bond là chính. Trong đó, ngành ngân hàng tiếp tục khẳng định vị trí chủ đạo trong cơ cấu phát hành trái phiếu công chúng, chiếm 70-75% tổng giá trị phát hành. Điều này phản ánh vai trò trung tâm của ngân hàng trong việc cung cấp nguồn vốn và hỗ trợ thanh khoản cho nền kinh tế.  Tuy nhiên, sự tập trung quá lớn vào trái phiếu ngân hàng cũng đặt ra thách thức về sự đa dạng hóa và mở rộng quy mô phát hành từ các lĩnh vực khác. Việc sửa đổi Nghị định 155 đang được kỳ vọng sẽ tạo bước ngoặt quan trọng, mang lại sự minh bạch cao hơn, từ đó củng cố niềm tin của nhà đầu tư. Những cải cách này không chỉ giúp thu hút thêm các doanh nghiệp ngoài ngân hàng tham gia thị trường mà còn mở ra cơ hội phát triển cân bằng và bền vững hơn cho thị trường trái phiếu công chúng Việt Nam. 

Để mang đến những góc nhìn chuyên sâu và hỗ trợ định hướng thị trường, FiinRatings sẽ tiếp tục ra mắt loạt bài về Tầm nhìn 2025 thuộc Series ENLIGHTENING 2025, được chia sẻ từ các chuyên gia hàng đầu về những chủ đề như kinh tế vĩ mô, thị trường vốn, xếp hạng tín nhiệm, trái phiếu doanh nghiệp và triển vọng phát triển các ngành, khu vực. Đây hứa hẹn sẽ là nguồn tài liệu giá trị, không chỉ cung cấp góc nhìn toàn diện mà còn góp phần định hướng sự phát triển bền vững cho thị trường trong tương lai. 

Xem chi tiết 10 bài viết phân tích về thị trường trái phiếu doanh nghiệp tại: 

  • LinkedIn của FiinRatings:  LINK 

  • Fanpage Facebook của FiinRatings: LINK  

FiinRatings


Tin liên quan